‘De drempel om ongewenst gedrag te melden is hoog’

Om aandacht te vragen voor gewenst en ongewenst gedrag binnen Promen, bedenkt coördinator Mieke Buiteman steeds nieuwe middelen. Zo organiseert ze campagnes en een theatershow. Het doel is steeds dat medewerkers het gesprek aangaan om ongewenst gedrag te voorkomen en tegen te gaan.

Samenwerken

Een voorbeeld: Bart*, medewerker bij Promen, heeft een relatie met zijn collega Esther*. Als de relatie uitgaat, is Bart daar ongelukkig onder. Hij schrijft anonieme briefjes en stopt die in Esthers fietstas. De briefjes worden steeds vervelender van toon. Esther heeft wel door wie erachter zit en gaat ermee naar een van de vertrouwenspersonen. Die vraagt: ‘Wat wil je dat er gebeurt?’ Esther wil dat het wordt opgelost, dat hij stopt met die briefjes. Mieke Buiteman: ‘We vinden het belangrijk dat mensen goed met elkaar samenwerken. Dus stellen we eigenlijk altijd een gesprek voor tussen de melder en degene die het ongewenste gedrag heeft vertoond.’ Esthers vertrouwenspersoon vraagt of Esther het gesprek alleen wil doen of dat zij mee zal gaan. Barts leidinggevende wordt op de hoogte gebracht. Die spreekt hem aan op zijn gedrag en zegt dat er een gesprek komt.

Excuses

‘Vrijwel alle melders willen de vertrouwenspersoon of de leidinggevende erbij’, zegt Mieke. ‘In het gesprek vertelt de melder waar ze last van heeft. De dader maakt excuses, ze schudden handen en iedereen kan verder. Dat is even simpel weergegeven hoe het proces loopt.’ De vertrouwenspersoon is er in het gesprek om de melder te steunen; ze is geen mediator. In een enkel geval is een gesprek niet genoeg. Dan krijgt de melder opnieuw de vraag: wat wil je dat er gebeurt? De melder is leidend in het proces. Soms vraagt de melder iets irreëels als ontslag. Sancties zijn er als ernstige, strafbare feiten zijn gepleegd of bij herhaald ongewenst gedrag. Zo werd een voorman overgeplaatst, omdat de werksituatie door zijn gedrag als onveilig werd ervaren.

Campagnes

Mieke is verantwoordelijk voor de voorlichting over gewenst en ongewenst gedrag en is daar altijd mee bezig. Ze zorgt ervoor dat medewerkers de contactgegevens van de vertrouwenspersonen gemakkelijk kunnen vinden. Die staan op intranet, in het personeelsblad en op affiches die op alle werkplekken hangen. Ook heeft elke medewerker een boekje met informatie over (on)gewenst gedrag en wat je moet doen als je ermee te maken krijgt. Daarnaast organiseert Mieke regelmatig campagnes om iedereen actief bij het onderwerp te betrekken: workshops voor leidinggevenden om het protocol en het stappenplan toe te lichten, en workshops over pesten, voor medewerkers en voor leidinggevenden apart.

Interactieve workshops

In 2019 kwam Mieke op het spoor van Theater Totaal, een landelijke stichting die dagbesteding verzorgt in de vorm van toneel en drama voor mensen met een indicatie dagbesteding. Theater Totaal biedt interactieve workshops aan over ongewenst gedrag. Mieke haalde de groep in huis. Sinds maart 2019 hebben medewerkers van veel afdelingen meegedaan aan de workshops, steeds in groepen van 25. Hun leidinggevenden en voormannen zijn erbij, en ook MT-leden. De workshop wordt ook gegeven aan groepen gedetacheerde medewerkers, als de locatie daarvoor geschikt is. De theatergroep bereidt met vier spelers korte scènes voor over situaties die leidinggevenden van tevoren hebben doorgegeven. Een trainer leidt het gesprek na een scène. De bedoeling is dat medewerkers niet alleen praten over wat er gebeurt of wat er zou moeten gebeuren, maar het in een scène zelf laten zien. Ook de leidinggevende kan daarbij betrokken worden. De workshop duurt drie kwartier.

Iets meer meldingen

‘De reacties zijn positief’, zegt Mieke. ‘Van tevoren reageerden medewerkers met: ‘Stom! Ik ga niet naar een toneelstuk kijken’. Praten over ongewenst gedrag is best eng. Bij sommigen komen vervelende ervaringen uit het verleden naar boven. Na de eerste keren vroegen we leidinggevenden om de workshops voor hun afdeling goed te introduceren met uitleg van het waarom. In de workshops zelf ontstaan steeds leuke gesprekken en medewerkers doen actief mee. Nu hoor ik veel enthousiasme.’

Het is nog te vroeg om te bepalen of de workshops tot ander gedrag hebben geleid. Wel zorgen de workshops ervoor dat medewerkers weten wat ze bij ongewenst gedrag moeten doen. Mieke ziet over 2019 iets meer meldingen van ongewenst gedrag. ‘Dat vind ik positief. De drempel voor medewerkers om te vertellen dat ze lastiggevallen worden, is onvoorstelbaar hoog. Veel meldingen wil zeggen dat medewerkers goed door hebben wat ongewenst gedrag is en er niet zelf mee blijven zitten.’

Omgaan met elkaar

Voor een volgende voorlichtingsronde heeft Mieke al wel een idee: ze wil het programma Omgaan met elkaar van WERK-portal.nl inzetten voor groepen. ‘Medewerkers kunnen het programma natuurlijk individueel doen, maar het programma lijkt me juist goed te gebruiken als start van een gesprek.’ Ze kan er niet genoeg op hameren: ‘Ga binnen je organisatie met elkaar in gesprek, dat is het allerbelangrijkste!’

Meer informatie

Om ongewenst gedrag en pesten op de werkvloer bespreekbaar te maken en aan te pakken, kun je als professional gebruikmaken van de toolbox aanpak (digitaal) pesten van SBCM. Er is ook een toolbox voor werknemers.

Voor meer informatie over de aanpak van Promen kun je contact opnemen met Mieke Buiteman, jobcoach en coördinator ongewenst gedrag Promen.
T: 088 989 80 00
M: 06 53 29 78 16
E: buiteman@promen.nl

* Bart en Esther zijn niet de echte namen van de personen uit het voorbeeld.

---