Pilot met praktijkverklaringen biedt nieuwe initiatieven

Door tijdens een stage te laten zien wat ze in huis hebben, kunnen VSO/PrO-jongeren zonder diploma toch een waardevolle praktijkverklaring halen. In een pilot van SBCM, Cedris en SBB werkten acht SW-bedrijven samen met werkgevers en onderwijsinstellingen om deze jongeren (en soms ook oudere werknemers) nog beter voor te bereiden op hun werkplek. Op 17 september werden in Steenwijk de eerste praktijkverklaringen vanuit deze pilot uitgereikt.

De 16-jarige Nick Boven had er een halfjaar geleden weinig vertrouwen in. Zijn vmbo-techniekopleiding haperde. De theorie wilde er gewoon niet in. ‘Mijn stage ging perfect, maar toen die was afgelopen liep het niet goed meer’, aldus Nick. ‘We hebben van alles geprobeerd, maar zonder resultaat. Toen hoorde ik van de leerlijnen met een praktijkverklaring: geen theorie, maar gewoon ervaring opdoen in de praktijk. Dat leek me wel wat.’ Hij stopte met zijn opleiding en kwam via de sociale dienst van de gemeente bij SW-bedrijf NoordWestGroep terecht. Daar volgde hij een traject van twee weken om zijn talenten en vaardigheden in kaart te brengen. Uit de testen bleek dat Nick goed zou passen op een logistiekafdeling. Hij ging werken in het magazijn van elektronicabedrijf ELEQ. ‘Dat was meteen leuk. Ik kon daar lekker aan de slag en leren op het werk. Dit traject was voor mij een uitkomst. Ik heb veel geleerd bij ELEQ en met mijn praktijkverklaring vind ik sneller werk of een nieuwe stageplek.’

Nick was op 17 september een van de vijf stagiairs die in Steenwijk een praktijkverklaring in ontvangst mochten nemen. De stagiairs in Steenwijk zijn de eersten die een praktijkverklaring hebben behaald binnen een pilot van SBCM, Cedris, Stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) en SW-bedrijven. In deze pilot vervullen de SW-bedrijven een belangrijke rol bij het arbeidsfit maken en coachen van de stagiairs. Bij NoordWestGroep startten dertien mensen aan het traject. Daarvan haalden er uiteindelijk vijf een praktijkverklaring, vier  een certificaat in de logistiek en één in de horeca. Drie deelnemers verlieten het traject omdat ze eerder een baan kregen aangeboden. r De overige vijf deelnemers constateerden dat de stap naar werk te vroeg voor ze komt. Drie gaan terug naar school en twee terug naar de gemeente/NWGroep voor een ander traject.

Nieuwe initiatieven

In oktober, wanneer een volgende lichting start met het behalen van de praktijkverklaringen, voegt NoordWestGroep nog een leerlijn in de groenvoorziening toe aan de bestaande twee leerlijnen. Want het SW-bedrijf wil graag door met de praktijkvoorzieningen, vertelt directeur Arjen Mol. ‘Deze trajecten passen heel goed bij ons. We hebben nieuwe initiatieven nodig om de huidige groep mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te krijgen. Dit is een van die initiatieven; en het werkt.’ Mol is vooral te spreken over de samenwerking met andere organisaties, zoals de sociale dienst van de gemeente, het onderwijs en werkgevers. ‘Natuurlijk kunnen sommige zaken beter, maar er is veel enthousiasme om deze doelgroep een kans te bieden.’

Wethouder Oene Akkerman van Steenwijkerland beaamt dat. ‘Met dat enthousiasme hebben we het echt getroffen. Onze Business Club is bijvoorbeeld erg actief. De werkgevers daar willen graag met de doelgroep aan de slag en zijn bereid om buiten de gebaande paden te treden. Denk bijvoorbeeld aan het tegengaan van scheefwerken, waarbij mensen met een hoge opleiding relatief makkelijk werk uitvoeren. Waarom zet je niet iemand met een lagere opleiding op die werkplek? En wat als je de inhoud van één functie laat uitvoeren door drie mensen? Dan help je als bedrijf ineens drie mensen aan een baan. Dat klinkt allemaal onorthodox, maar we hebben een nieuwe denkwijze nodig om de afstand naar werk voor iedereen te kunnen overbruggen.’

Prachtig middel

Ook Johannes Wouda, afdelingsleider van het VSO-onderwijs op de regionale scholengemeenschap Tromp Meesters en betrokken bij de praktijkverklaringen in Steenwijk, vindt dat het anders kan. ‘Wij willen jongeren al vroeg voorbereiden op een plek in de maatschappij. Een diploma helpt daar natuurlijk bij, maar helaas is dat niet voor iedereen weggelegd. In dat geval zijn praktijkverklaringen een uitkomst. Ook al haal je als jongere geen diploma: slagen kan ook betekenen dat je werk vindt dat bij je past. Een praktijkverklaring is een prachtig middel om te laten zien wat iemand kan. Daarnaast is het halen van de verklaring een belangrijke succeservaring. Ook dat helpt om de afstand tot de arbeidsmarkt te minimaliseren.’ Wethouder Akkerman voegt toe: ‘De deelnemers die hun verklaring hebben gehaald hebben veel geluisterd, geleerd en gewerkt. Nu weten ze: ik kan iets waar behoefte aan is. Dat is iets om trots op te zijn.’

Contract gekregen

Een van de werkgevers die meedeed aan de pilot in Steenwijk was familiebedrijf Koskamp, een groothandel in automaterialen en banden en een opleidingsbedrijf voor klanten en medewerkers. Twee medewerkers gingen hier aan de slag; met succes. Beide hebben inmiddels een contract gekregen. Een medewerker pikt orders in het magazijn, de ander bezorgt de orders bij klanten. ‘Hun stages zijn heel goed gegaan’, zegt vestigingsmanager Gerlof de Jonge. ‘De eerste maand hebben we ze intensief moeten begeleiden, maar hun ontwikkeling verliep prima. Na drie maanden functioneerden ze net zo goed als reguliere medewerkers. Het is wel belangrijk dat ze bij NoordWestGroep al een opleiding hadden gevolgd.’

De Jonge volgde ter voorbereiding een Harrie-training, net als een aantal leidinggevenden. ‘Die voorbereiding is heel waardevol bij het bieden van de juiste begeleiding. Binnen Koskamp willen wij talent optimaal benutten. We nemen de ‘sterke vaardigheden’ als uitgangspunt en niet de beperkingen.’ De Jonge kijkt wat medewerkers nodig hebben om optimaal te functioneren, bijvoorbeeld door de juiste aandacht en begeleiding te geven.

Koskamp is inmiddels bezig met de voorbereiding voor een nieuwe stage met praktijkverklaringen. ‘Wij groeien hard en hebben nog meer mensen nodig. Waarom zouden we dan niet meer mensen uit de doelgroep een kans bieden?’

Breder trekken

Waar de praktijkverklaringen oorspronkelijk alleen bestemd waren voor jonge schoolverlaters van het Praktijkonderwijs (PrO) en Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), heeft NoordWestGroep in deze pilot ook oudere deelnemers een kans geboden. Daar zaten ook mensen uit de bijstand bij. ‘We willen de praktijkverklaringen graag breder trekken’, zegt Mol. ‘De trajecten voorzien in een behoefte. Wij willen het talent losmaken in mensen, zodat ze het maximale uit zichzelf kunnen halen.’ NoordWestGroep wil het liefst een paar keer per jaar een nieuwe ronde starten voor de praktijkverklaringen. ‘Al is dat afhankelijk van de vacatures in het bedrijfsleven’, zegt Mol. ‘We zien graag dat mensen blijven hangen bij het bedrijf waar ze stagelopen. Daarom moeten we goed blijven overleggen met de verschillende sectoren in het bedrijfsleven. Waar heeft men behoefte aan nieuwe werknemers? En wat moeten die werknemers kunnen?’

Voor Nick bleek de logistiek een schot in de roos. Zijn werk in het magazijn beviel hem zo goed dat hij is gestart met een mbo-opleiding tot logistiek medewerker. ‘Dat is vier dagen in de week werken en een dag in de week theorie op school. Dat moet lukken. Misschien dat ik later ooit nog een opleiding ga volgen met meer uren in de klas, maar voor nu is dit prima. Werk is gewoon heel belangrijk voor me. De praktijkverklaring helpt me daarbij. Ik ben er echt trots op.’

Kamerbrief over breder trekken van praktijkverklaringen

De huidige pilot van SBCM, Cedris en SBB is gericht op de doelgroep PrO en VSO, waarbij in de slipstream de brede doelgroep van de Participatiewet wordt meegenomen. Minister van Engelshoven heeft op 10 juli  in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven dat zij SBB gevraagd heeft een plan van aanpak te ontwikkelen voorpilots praktijkverklaringen in samenwerking met het niet-bekostigd mbo voor kwetsbare groepen uit de doelgroep van de Participatiewet. Verwacht wordt dat hier in het vierde kwartaal 2018 meer over bekend wordt.

Meer informatie

Wilt u meer weten over praktijkverklaringen?

Neem dan contact op met:
Arjan van der Borst, projectleider SBCM
T: 06 20 54 23 58
E: avanderborst@caop.nl

Hiske Andriessen, Beleidsadviseur publieke samenwerking Cedris
T: 06 829 10 139
E: handriessen@cedris.nl

Dit is een activiteit van Cedris en SBCM in het kader van het kennispartnerschap voor sociale werkgelegenheid.