Nieuw onderzoek: beschut werk bij reguliere werkgevers, (hoe) kan dat?

Sommige mensen met een arbeidsbeperking die extra en blijvende ondersteuning en werkaanpassingen aan nodig hebben, zijn aangewezen op beschut werk, veelal in sociale werkbedrijven. Toch zien we dat reguliere werkgevers soms ook open staan om beschutte werplekken te creëren.  Om wat voor werkgevers gaat dit, hoe organiseren gemeenten dit en wat kunnen we ervan leren?

Het grootste deel van beschut werk voor mensen uit de Participatiewet vindt plaats bij sociale werkbedrijven, die daar van oudsher passende plekken en expertise voor hebben. Onderzoek van de Inspectie SZW laat zien dat een beperkt deel van de beschutte plekken tot stand komt bij sociale ondernemingen en commerciële werkgevers. Enerzijds is dat bijzonder, want de behoefte aan begeleiding en werkplekaanpassing van beschut werkenden is zo groot, dat volgens de overheid het voldoen aan die behoefte ‘in redelijkheid’ niet van reguliere werkgevers verwacht kan worden. Maar anderzijds is dit niet bijzonder. Mensen die aangewezen zijn op beschut werk willen zich naar vermogen ontwikkelen in een zo regulier mogelijke omgeving. En met de Participatiewet is voor gemeenten het streven naar zo regulier mogelijk werk het uitgangspunt geworden.

Verkennend onderzoek

Het Kenniscentrum inclusieve en sociale werkgelegenheid gaf De Beleidsonderzoekers opdracht te verkennen wat ervoor nodig is om mensen met een advies beschut werk bij reguliere werkgevers betaald aan de slag te helpen en wat we ervan kunnen leren. De onderzoekers interviewden experts en voerden casestudies uit (13 werkplekken in 10 gemeenten). Van de onderzochte casussen kun je er vijf gedetailleerd in het rapport nalezen.

Resultaat

Enkele bevindingen uit het onderzoek:

• Het is mogelijk kandidaten met een indicatie beschut werk succesvol te plaatsen bij een reguliere werkgever. De kandidaten die gesproken zijn door de onderzoekers zijn in het algemeen heel blij met hun werkplek omdat het vaak goed aansluit op hun behoefte en kwaliteiten.
• De begeleidingsbehoefte is groot en blijvend, ook wanneer het werk perfect aansluit op de vaardigheden en behoeften van de werknemer.
• Vooral de klik tussen werkgever en werknemer is van belang om de plaatsing tot een duurzaam succes te maken.
• Het kost gemeenten veel tijd en energie om reguliere werkgevers te vinden die bereid zijn een beschutte werkplek te bieden. Bemiddelaars zijn blij met elke match die zij weten te maken, maar zijn terughoudend om méér te vragen van de werkgever dan alleen het aanbieden van werk. Bijvoorbeeld om de begeleiding van de medewerker goed te organiseren, om voor veilige arbeidsomstandigheden te zorgen of om een vinger aan de pols te blijven houden of de werkplek (nog) passend is voor de werknemer.
• Tijdelijke contracten met kandidaten met een advies beschut werk worden niet altijd verlengd, en zeker niet altijd omgezet in een vast contract. Duurzaamheid van deze plaatsingen is daarom een aspect dat verdere aandacht verdient.

Aanbeveling

De interviews en casussen bieden een kwalitatief inzicht in de succes- en faalfactoren. Die zijn overzichtelijk bijeengebracht in een infographic.

• De onderzoekers stellen vast dat beschut werk bij reguliere werkgevers voor gemeenten een waardevolle aanvulling vormt op het aanbod van beschut werk bij sociaal ontwikkelbedrijven. Door beide als optie te zien, kunnen gemeenten beter rekening houden met de diversiteit van behoeften van hun kandidaten en hen echt tot hun recht kunnen laten komen.
• Het is belangrijk dat gemeenten en bemiddelaars kritisch blijven op de kwaliteit van de begeleiding en de kwaliteit en duurzaamheid van de werkplek. Alleen zo komen echt duurzame plaatsingen tot stand.
• De onderzoekers raden gemeenten aan om na te denken over hoe onverhoopt uitgevallen kandidaten tóch aan het werk gehouden kunnen worden, zonder dat de kandidaat ‘thuis op de bank’ belandt. Dat kan bijvoorbeeld door werkafspraken te maken met het sociaal ontwikkelbedrijf om als vangnet te fungeren door beschut werkenden (tijdelijk) intern werk te bieden.