Praktijkvoorbeelden ontrafelen ‘De Kracht van Samen’

Op 9 juni 2022 vond het congres ‘De kracht van Samen’ plaats in Agora, Lelystad. Dit congres van Cedris en SBCM stond in het teken van samenwerking: hoe kunnen we via samenwerking de inclusieve arbeidsmarkt dichterbij brengen? Verschillende inspirerende voorbeelden en succesvolle samenwerkingen zijn tijdens het congres aan bod gekomen.

Vijf talen van samenwerken

Samenwerking is nog best ingewikkeld, liet Matthijs van Dijk, oprichter van design- en innovatiebureau Reframing Studio, zien in zijn presentatie. Hij definieerde succesvol samenwerken als ‘het beheersen van vijf verschillende talen, die je ook nog eens opeenvolgend moet spreken’:

• Een toekomsttaal (‘Dit is onze realiteit’);
• Een waardentaal (‘Dit omarmen we’);
• Een handelingsperspectieftaal (‘Zo zorgen we dat de samenleving mee kan’);
• Een implementatietaal (‘Zo maken we de verbinding tussen nu en de toekomst’);
• En een organisatieveranderingstaal (‘Deze stakeholders hebben we hierbij nodig’).

‘De talen los van elkaar spreken werkt niet’, waarschuwde Matthijs. ‘Dan stokt de samenwerking en kom je tot niets. Maar spreek je ze opeenvolgend, dan creëer je uiteindelijk een samenwerking die er toe doet.’

Ook Sharon Smit, oprichter van adviesbureau Succesvolle Samenwerking ging in op de succesfactoren van een goede samenwerking. Waar moet zo’n samenwerking aan voldoen? Hoe begin je eraan en hoe bouw je het op? Volgens Sharon begint samenwerking altijd met inzicht hebben in jezelf (‘Wie ben je en wie wil je zijn?’) en in de ander (‘Voor wie doe ik het? En wie zijn mijn stakeholders?’). Sharon: ‘Daarna is het de hoogste tijd voor afstemmen en verbinden, en is het belangrijk om samen gedeelde waarden te definiëren. Pas als dat gedaan is, kun je werken aan gezamenlijke resultaten.’

Succesfactoren van samenwerking

In de praktijk gaat er al best veel goed, bleek uit de verschillende deelsessies waaraan de ruim 180 bezoekers van het congres deelnamen. ‘Neem de samenwerking tussen kringloopbedrijf HetGoed en de WAA Groep. Alles draait in onze samenwerking om de medewerkers’, stelde Theo Sassen van het kringloopbedrijf. ‘En dat zeggen we niet alleen, we doén het ook. Met duidelijke afspraken en helderheid aan de voorkant.’ Resultaten blijven dan niet uit, betoogde hij. ‘Maar liefst 54 procent stroomt via ons uit naar betaald werk.’

Onderzoek van de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN) en Cedris onderstreept de potentie van samenwerkingen als deze. Uit een analyse van vijf samenwerkingsrelaties tussen kringloopbedrijven en sociaal ontwikkelbedrijven is een lijstje van acht succesfactoren gedefinieerd. Met bovenaan dat lijstje ‘de medewerker op plek één’. Maar ook ‘vertrouwen’, ‘duidelijke afspraken’ ‘goede communicatie’ en ‘betrokkenheid van beide kanten’ helpen om samen tot aansprekende resultaten te komen.

Gezamenlijk doel

Ook het onderwijs ervaart de kracht van samen als het verbinding maakt met een sociaal ontwikkelbedrijf. Zo vertelde Martijn Grosman van het Clusius College hoe hij samen met NH Connect praktijkonderwijs ontwikkelt voor die leerlingen voor wie een heel curriculum eenvoudigweg niet haalbaar is. Iets wat volgens hem een grote toekomst heeft. ‘Want in 2030 bestaat maar liefst dertig procent van wat ROC’s aan onderwijs aanbieden uit Leven Lang Ontwikkelen-onderdelen.’ Volgens Grosman is de drijvende kracht achter de samenwerking met NH Connect het gezamenlijke doel. ‘We werken ieder vanuit onze eigen propositie. Niemand heeft ketenregie. Dat maakt dat we elkaar steeds moeten blijven opzoeken om onze tools, netwerken en denkkracht te kunnen samenvoegen.’

Andere sessies tijdens het congres gingen over hoe je met elkaar succesvol een Technohub kunt opzetten, zoals TINT in Apeldoorn. Met als leerpunt dat een gezamenlijk doel en intrinsieke motivatie onmisbare ingrediënten zijn om tot iets moois te komen. Ook was er een sessie over de succesvolle samenwerking van Orionis Walcheren met woningbouwverenigingen, waarbij jongeren kennismaken met de arbeidsmarkt door klusjes te doen voor mensen in een kwetsbare situatie. Daar was een belangrijk leerpunt dat goede afstemming over de verwachtingen vooraf, op bestuurlijk en operationeel niveau, onmisbaar is. Al is het maar om te voorkomen dat de ene partij zoveel mogelijk jongeren wil helpen terwijl de andere juist zoveel mogelijk klussen wil laten uitvoeren.

Samenwerken is de sleutel

Gaandeweg het congres werd de kracht van samen steeds verder ontrafeld. Zo waren er een aantal zinsneden die gedurende het congres steeds weer terugkwamen, zoals: weten wat je wilt, een gezamenlijke ambitie definiëren, flexibel inspelen op wisselende omstandigheden, elkaars belangen begrijpen, verbinding maken, elkaar blijven opzoeken, de opgave centraal stellen en bovenal beseffen dat je elkaar keihard nodig hebt.

Uiteindelijk was het actrice en dagvoorzitter Funda Müjde die ‘de kracht van samen’ misschien wel het mooiste verwoordde. Zij kwam na een dramatisch ongeluk met een dwarslaesie in een rolstoel terecht en besloot zichzelf opnieuw uit te vinden via een afmattende fietstocht van Amsterdam naar Istanbul. Als een heldin werd zij na 89 loodzware dagen ingehaald op de Nederlandse ambassade in Istanbul. ‘Maar ík was niet de held, want zonder hulp van anderen onderweg had ik nog geen meter kunnen fietsen. Het was de samenwerking met mijn begeleiders die het verschil maakte. Met mensen die soms net even buiten de lijntjes durven te tekenen.’ Funda sloot het congres af met wat voor haar de waarde van werk is: ‘Werken, meetellen, zingeving: dat is het licht aan het einde van mijn tunnel. Dat vraagt inzet van het systeem. Samenwerken is dé sleutel om daar te komen.’